Dengbêjnên jin ên Radyoya Erînavê
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2022
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Mardin Artuklu Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Dengbêjlik geleneği kürtlerin sahip olduğu sözlü kültürün en önemli unsurlarından biridir. Dengbêjlik, ana fonksiyonlarının yanısıra kürtler için tarihi belge olma özelliğine de sahip olmuştur. Dengbêjlik sanatını icra edenler halk arasında önemli bir statüye sahip olmuşlardır. Dengbêjlik eski dönemlerden beri hem kadınlar hem de erkekler tarafından icra edilmiş fakat sosyal sebeplerden dolayı kadınlar divanlarda pek yer alamamışlardır. Bu tezle kadınların dengbêjlik serüveninin tanımaya çalıştık. Tezin ana soruları şunlardı: Kadınlar dengbêjlik geleneğinde nasıl bir rol oynadı, Kadınlar dengbêjlik sanatını üretirken ve icra ederken nasıl sorunlarla karşılaştılar, bu alanda onların işini kolaylaştıran ve zorlaştıran unsurlar nelerdir? Kafkas Kürtleri Sovyetler birliğinin değişen eğitim politikaları sayesinde önemli gelişmeler yaşadı. Kürtçe eğitim onlara milli bir bilinç kazandırdı. Kürtler bu milli bilinçle edebiyat, akademi ve müzik gibi alanlarda önemli çalışmalara imza attı. Bu çalışmalar içinde en çok ses getiren ve tanınan kuşkusuz Erivan Radyosudur. Kafkas Kürtlerinin dengbêjlik mirası Erivan Radyosu sayesinde önemli bir arşive sahip oldu. Bu arşiv aynı zamanda kürt müziğinin de başlıca kaynaklarından birisi oldu. Radyo, dengbêjliğin yeni icra merkezi olmuştu. Kadınlar da icracı olarak divanlarda bulamadıkları fırsatı radyoda buluyordu. Bu kürtler için yeni bir durumdu. Fatma Îsa, Belga Qado, Aslîka Qadir ve daha birçok dengbêj toplumsal ve ailevi baskılara rağmen radyoda dengbêjliği icra ettiler ve dengbejlik geleneğinde kendilerine yer buldular. Teknolojik ve sosyal değişimlerden sonra dengbêjlik geleneği ve Kürt müziği de yeni bir döneme girmiş oldu. Yeni dönemde radyo ve plaklar patronaj sisteminin yerini aldı. Burada dikkat çeken en önemli noktalardan birisi de kadınların da artık dengbêjlik icrasında öne çıkmak için fırsat bulmasıdır. Bu durum önceleri toplum tarafından kabul edilmiyordu ve dengbêjlik icrasında sesini duyurmaya çalışan kadınlar bir çok baskıyla karşı karşıya kalıyordu. Bu konuda Erivan Radyosu ve Kafkas Kürtleri önemli bir örnek oluşturuyor.
Kurds have a rich oral tradition. Dengbêj literature is one of the most important elements of this culture. In addition to its main functions, the Dengbêj also had the feature of being a historical document for the Kurds. Those who practiced the art of dengbêj had an important status among the people. Dengbêj has been performed by both women and men since ancient times, but due to social reasons, women could not take part in council. With this thesis, we tried to recognize the dengbêj adventure of women. The main questions of the thesis were: What role did women play in the dengbêj tradition, What kind of problems did women face while producing and performing the art of dengbêj, what are the factors that make their work easier and more difficult in this field? Caucasian Kurds have experienced significant changes thanks to the education policies of the Soviet Union. Education in Kurdish gave them a national consciousness. With this national consciousness, the Kurds carried out important works in fields such as literature, academia and music. Undoubtedly, Yerevan Radio is the most influential and well-known among these works. Thanks to Yerevan Radio, the dengbêj legacy of the Caucasian Kurds has an important archive. This archive also became the main source of Kurdish music. Radio became the new execution center of dengbêjism. Women, as performers, found the opportunity on the radio that they could not find on the sofas. This was something new for the Kurds. Fatma Îsa, Belga Qado, Aslîka Qadir and many more dengbêj performed dengbêj on the radio despite social and family pressures and found a place for themselves in the dengbêj tradition. After the technological and social changes, the tradition of dengbêj and Kurdish music entered a new era. In this new era, radio and records replaced with the patronage system. One of the most striking points here is that women now have the opportunity to stand out in the performance of dengbêj.This situation was not accepted by the society before, and women who tried to make their voices heard in the performance of dengbêj were faced with a lot of pressure. Radio Yerevan and the Caucasian Kurds set an important example in this regard.
Kurds have a rich oral tradition. Dengbêj literature is one of the most important elements of this culture. In addition to its main functions, the Dengbêj also had the feature of being a historical document for the Kurds. Those who practiced the art of dengbêj had an important status among the people. Dengbêj has been performed by both women and men since ancient times, but due to social reasons, women could not take part in council. With this thesis, we tried to recognize the dengbêj adventure of women. The main questions of the thesis were: What role did women play in the dengbêj tradition, What kind of problems did women face while producing and performing the art of dengbêj, what are the factors that make their work easier and more difficult in this field? Caucasian Kurds have experienced significant changes thanks to the education policies of the Soviet Union. Education in Kurdish gave them a national consciousness. With this national consciousness, the Kurds carried out important works in fields such as literature, academia and music. Undoubtedly, Yerevan Radio is the most influential and well-known among these works. Thanks to Yerevan Radio, the dengbêj legacy of the Caucasian Kurds has an important archive. This archive also became the main source of Kurdish music. Radio became the new execution center of dengbêjism. Women, as performers, found the opportunity on the radio that they could not find on the sofas. This was something new for the Kurds. Fatma Îsa, Belga Qado, Aslîka Qadir and many more dengbêj performed dengbêj on the radio despite social and family pressures and found a place for themselves in the dengbêj tradition. After the technological and social changes, the tradition of dengbêj and Kurdish music entered a new era. In this new era, radio and records replaced with the patronage system. One of the most striking points here is that women now have the opportunity to stand out in the performance of dengbêj.This situation was not accepted by the society before, and women who tried to make their voices heard in the performance of dengbêj were faced with a lot of pressure. Radio Yerevan and the Caucasian Kurds set an important example in this regard.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Ervan Radyosu, dengbêjlik, Aslîka Qadir, Fatma Îsa, Belga Qado, Sûsika Simo, Zadîna Şekir, Yerevan Radio, dengbêj, Aslîka Qadir, Fatma Îsa, Belga Qado, Sûsika Simo, Zadîna Şekir, Halk Bilimi (Folklor), Folklore
