nezahat başçıNezahat Başçı2024-01-102024-01-102023https://hdl.handle.net/20.500.12514/5412Nevruznâme, Selçuklular döneminin en önemli şairlerinden Ebu’l-Feth Ömer b. İbrahim el-Hayyam el-Nişaburî (ö. 1132-?-)’ye nispet verilmiş toplam 57 varaktan oluşan (kitap sayfası 77) küçük bir risaledir. Besmeleyle başlayan bir mukaddime ve hatimesiz sona eren on sekiz bölümden oluşur. Mukaddime kısmında eseri kendisi üzerinde sohbet hakkı bulunan bir dostunun tavsiyesi üzerine kaleme aldığını belirten müellif bu dostunun kim olduğunu belirtmez. Ancak bu dostunun devrin en iyi isimlerinden birisi olduğuna işaret eder. Adından da anlaşılacağı üzere eser; yeni yılın ilk günü olması münasebetiyle bir bayram havasında kutlanan nevruz gününün ortaya çıkışı üzerinde durur. Müellif eserin genel çerçevesi ve kurgusunu kitabın başlangıç kısmında (Ağaz-i Kitab-ı Nevruznâme) genişçe verir. Bu kısımda Acem şahlarının yılın ilk günü kabul edilen nevruza yaklaşımlarından, bugünün astronomik ay ve yıl hesaplamalarından bahseder. Yine bu kısımda; Cemşid, Keyûmers, Hûşeng, Tehmûres, Feridun gibi Zerdüşt öncesi dönemde kutlanan nevruzdan ve yılın on iki ayından (Ferverdin, Ordibehişt, Hordad, Tir, Mordad, Şehriver, Mihr, Aban, Azer, Dey, Behmen, İsfend/İsfendârmed), bu ayların Pehlevi dilindeki mana ve söylenişlerinden, özelliklerinden, Mazdeist kozmolojisinde neye karşılık geldiklerinden bahseder. Dehhâk/Zehhâk denen zalim Biyûrasp’tan, Ehrimenî varlıklar olan divlerden konuşur.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessBook Chapter1224240