Yakut, Emrullah2023-12-162023-12-162021YAKUT, E. (2021). Türkçe Şâhnâme Tercümeleri ve Zerdüşt’ün Tercümelerde Uğradığı Dönüşüm. Türk Dili Ve Edebiyatı Dergisi, 61(2), 723-745.https://hdl.handle.net/20.500.12514/4880Tercüme faaliyetinde hedef ve kaynak metin arasında, kültür farklılığı ve iki dilin sahip olduğu imkân ve özellikler sebebiyle değişiklikler olması kaçınılmazdır. Buna ilaveten yazarın bakış açısı, tercümenin hedef kitlesi, tercümenin amacı veya dönemin şartlarının getirdiği bazı zaruretler de tercümenin üslubuna ve muhtevasına etki edebilir. Başta Şerîfî’nin manzum tercümesi olmak üzere Şâhnâme tercümelerinde Zerdüşt karakterinin uğradığı dönüşüm bu duruma örnek teşkil etmektedir. İslam ve İran tarihi açısından farklı anlamlar ifade eden Zerdüşt, kaynak metin olan Şâhnâme’de olumlu bir şahsiyet olarak sunulurken bazı Türkçe tercümelerde olumsuz bir karakter olarak karşımıza çıkar. Bu çalışmada; Şâhnâme ile tercümelerde Zerdüşt karakterinin nasıl bir şahsiyet olarak takdim edildiğinin tespiti yapılarak farklılıklar ortaya konulmuş, mütercimlerin bu konudaki çeviri kararlarında etkili olan âmiller tetkik edilmiştir. Bunun yanı sıra Şâhnâme tercümeleri ve nüshalarıyla ile ilgili bazı bilgiler de tashih edilmiştir. Çalışmada; Şerîfî-i Amîdî tarafından yapılan manzum tercüme; II. Murad’ın emriyle yapılan, mütercimi belli olmayan tercüme; II. Osman’ın emriyle Medhî mahlaslı Derviş Hasan tarafından yapılan tercüme; İÜ Kütüphanesi Nadir Eserler TY6131-6133 numaralarıyla kayıtlı, mütercimi belli olmayan tercüme; İBB Kütüphanesi Muallim Cevdet nr. 101 numarasıyla kayıtlı tercüme; Süleymaniye Kütüphanesi Hüsrev Paşa nr. 370 numaralı Eyüp Sabri Paşa'ya ait olduğu kaydedilen tercüme incelenmiştir.trhttp://dx.doi.org/10.26650/tuded2021-1007676info:eu-repo/semantics/openAccessŞâhnâme, Şerîfî-i Âmidî, Medhî, Zerdüşt, çeviribilimArticle612723745WOS:000799169200011