Keşf-i Kadîmden Vaz’-ı Cedîde: İslam Bilim Tarihi ve Felsefesi

Abstract

slâm bilim tarihi, dünya bilimler tarihinde hak ettiği yeri alacak şekilde ve küre ölçeğinde akademik araştırmalara mevzu olmadığı izahtan vareste bir gerçekliktir. Öyle ki, bu duruma modern bilim paradigmasının temellerinin atıldığı iddia edilen Reform ve Rönesans hareketlerinden, gelişimini sürdürdüğü 20. yüzyılın ilk çeyreğine kadar dikkat çekilmediği de bilinmektedir. İslâm biliminin, bilimler tarihi içerisinde konumlandırılamaması sorunu, her ne kadar G. Sarton’un Introduction to the History of Science (1927) adlı eseriyle birlikte nispeten kırılmaya uğramış olsa da, bilimler tarihi alanındaki yeriyle ilgili tartışma konusu olmaya devam etmektedir. Müsteşrikler başta olmak üzere çeşitli modern bilim çevreleri, bilimsel bilginin tarihi gelişim seyri bakımından, İslâm bilimine edilgen bir anlam yüklemektedirler. Öyle ki, İslâm’ın doğuşundan bugüne kadar binlerce mütefekkirin bilim, teknik, felsefe, tıp, ilahiyat, sanat, medeniyet, siyaset ve iktisat gibi alanlardaki teliflerinin tahlili yapıldığında, İslâm bilim tarihine ilişkin söz konusu muhtelif yorumların epistemik bağlamdan yoksun kaldığı/kalacağı muhakkaktır.