BI RÊBAZA REXNEYA FEMÎNÎST LÊNERÎNEK LI ROMANÊN JINÊN KURD

Abstract

Ev tez li ser edebiyata jinên kurd û romanên wan hatiye nivîsandin. Di vê tezê de bi rêbaza rexneya femînîst, pênç romanên nivîskarên jin ên kurmanc ji aliyê karakterên jin ve hatine analîzkirin. Bi van analîzan re mebest ew e ku rewşa jinên kurd, bi rêya romanên jinên kurd re, bi nêrîneke femînîst bê xwendin. Bi vê xebatê re me hewil da ku em nêrînên nivîskarên jin ên di derbarê jinê de dahurînin û rewşa jinên ku di nava pergala baviksalar, di bin pêkûtiyên mêrane û saziyên mêrserwer de hatine bindestkirin derxînin holê. Di romanên nivîskarên jin ên ku daxilî vê xebatê bûne de karakter bi piranî jin in û mijarên van romanan li ser pirsgirêkên jinê, zayenda civakî, baviksalarî, perwerdehî, nasnameya netewî û jinaniyê ye. Ev xebat ji sê beşan pêk tê. Di qismê destpêka xebatê de mijar û girîngiya xebatê, mebest, sînor, rêbaz, pirsgirêk û astengiyên xebatê hatine diyarkirin. Di beşa yekem de li ser dîroka femînîzmê, cure û pêlên wê hate sekinandin. Di dawiya vê beşê de cihê jinên kurd ê di nava femînîzmê de hate nîqaşkirin. Di beşa duyem de, li ser rexneya edebiyata femînîst û bêdengiya rexneya li ser berhemên jinên kurd hate sekinandin. Di beşa sêyem de, karakterên jin ên di pênç romanên nivîskarên jin û babetên ku di van romanan de derketine pêş hatin analîzkirin. Di encama vê xebatê de hate dîtin ku ligel hin kêmasiyan, edebiyateke jinên kurd heye.

Bu tez Kürt kadınlarının edebiyatı ve romanları üzerine yazılmıştır. Bu tezde feminist eleştiri yöntemiyle, Kürt kadın yazarların beş romanı kadın karakterler bakımından analiz edilmiştir. Bu analizlerdeki amaç Kürt kadınlarının durumunu kürt kadınlarının romanları yoluyla, feminist bir bakışla okumaktır. Bu çalışmayla kadın yazarların kadına dair bakışını analiz etmeye çalıştık ve kadınların ataerkil sistem, eril baskı ve erkek egemen yapıların içinde ezildiğini ortaya çıkarmaya çalıştık. Bu çalışmaya dâhil olan kadın yazarların romanlarında karakterler çoğunlukla kadındır ve bu romanların konuları kadın sorunları, toplumsal cinsiyet, ataerkillik, eğitim, ulusal kimlik ve kadınlık üzerinedir. Bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın giriş kısmında çalışmanın konusu ve önemi, amaç, sınırlılık, yöntem ve zorlukları belirlenmiştir. Birinci bölümde feminizmin tarihi, çeşitleri ve dalgaları üzerine durulmuştur. Bu bölümün sonunda kürt kadınlarının feminizm içindeki yeri tartışılmıştır. İkinci bölümde, feminist edebiyat eleştirisi ve kürt kadınlarının eserlerine yönelik eleştirinin sessizliği üzerine durulmuştur. Üçüncü bölümde, kadın yazarların beş romandaki kadın karakterleri ve bu romanlarda öne çıkan hususlar analiz edilmiştir. Bu çalışmanın sonucunda görüldü ki bazı eksikliklere rağmen, Kürt kadınlarının bir edebiyatı vardır.

This thesis was written on the literature and novels of Kurdish women. In this thesis, five novels of Kurdish women writers have been analyzed in terms of female characters through the method of feminist criticism. The purpose of these analyzes is to read the status of Kurdish women through the novels of Kurdish women, with a feminist perspective. In this study, we tried to analyze the views of women writers on women and we also tried to reveal that women have been crushed in patriarchal system, masculine oppression and male-dominated structures. In the novels of women writers included in this study, the characters are mostly women and the subjects of these novels are on women's issues, gender, patriarchy, education, national identity and femininity. This study consists of three parts. In the introduction part of the study, the subject and importance of the study, purpose, limitation, methods and difficulties were discussed. In the first chapter, history, types and waves of feminism are emphasized. At the end of this chapter, the place of Kurdish women in feminism is discussed. In the second chapter, feminist literary criticism and the silence of criticism about the works of the Kurdish women were emphasized. In the third chapter, female characters of five novels written by women writers and outstanding issues in these novels have been analyzed. As a result of this study; it is obvious that despite some shortcomings, there is a literature of Kurdish women.