Mardin Artuklu Üniversitesi Kurumsal Akademik Arşivi
DSpace@Artuklu, Mardin Artuklu Üniversitesi tarafından doğrudan ve dolaylı olarak yayınlanan; kitap, makale, tez, bildiri, rapor, araştırma verisi gibi tüm akademik kaynakları uluslararası standartlarda dijital ortamda depolar, Üniversitenin akademik performansını izlemeye aracılık eder, kaynakları uzun süreli saklar ve telif haklarına uygun olarak Açık Erişime sunar.
Güncel Gönderiler
Yıkım Sonrası Restorasyon ve Rekonstrüksiyon Uygulaması: Geleneksel Bir Diyarbakır Evi Örneği
(Kent Akademisi, 15.11.2024) Dabanoğlu, Ahmet Celal; Çağlayan, Murat
Diyarbakır Sur ilçesindeki Suriçi bölgesi diye tabir edilen kentsel sit alını dokusu, gerek kırsaldan kente göçün etkileri gerek bazı toplumsal olayların etkisiyle hasar görmüştür. 2016 yılında tarihi Suriçi bölgesinde kamuoyunda “Hendek Olayları” olarak bilinen toplumsal olaylar yaşanmıştır. Tescilli birçok idari, kültürel, dini ve ticari yapı ile çok sayıda sivil mimarlık örneğinin bulunduğu alanda meydana gelen bu risk unsuru, çok sayıda kültür varlığını tehdit ederek zarar vermiştir. Bölgede yer alan sivil mimari örneklerinin de bu olaylardan etkilendiği gözlemlenebilmektedir. Makaleye konu olan tescilli kültür mirası olayların gerçekleştiği bu bölgede yer almaktadır. Kısmen hasar alan ve ihtiyaçlar doğrultusunda çeşitli değişiklere uğrayan çalışma konusu geleneksel Diyarbakır konutu, olaylar başlamadan önce kafeterya olarak işlev görmektedir. Makalede hem hazırlık aşamaları hem de sahada gerçekleşen koruma çalışmaları ele alınmıştır. Çalışmada Suriçi bölgesinin güneydoğu kısmında 382 ada 28-29 parselde yer alan tescilli kültür mirasının koruma uygulamalarına odaklanılmış, yapılan restorasyon ve rekonstrüksiyon uygulamaları, korumacı bir bakış açısıyla gözlemlenmiş ve gerçekleştirilen çalışmalar hakkında detaylı bilgiler paylaşılmıştır.
KÜLTÜREL MİRAS VE DİYARBAKIR SURİÇİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME
(PLATANUS PUBLISHING, Ekim 2023) Oruç, Muhittin; Çağlayan, Murat
Diyarbakır’da tarihi eser niteliğindeki yapılar, sur ile çevrili alan içinde yer almaları sebebiyle birbirlerine çok yakın inşa edilmiştir. Mesafelerin bu denli yakın olması, yapıların ziyaretçiler tarafından görünürlüğünü olumsuz yönde doğrudan etkilemektedir. Suriçi’nde çoğu sivil mimarlık örneklerinden oluşan tarihi kentsel peyzaj alanında anıtların bazıları öne çıkarken, bir kısmı ise geri planda kalmaktadır. Ziyaret edilen geleneksel Diyarbakır anıtsal ve sivil mimari örnekleri tipolojik olarak benzerlikler göstermektedir. Yapıların tipolojik benzerliklerine rağmen, ziyaretçi yoğunluk farkı dikkat çekicidir. Burada fiziki çevresel etkinin rolü büyüktür. Suriçi tarihi çevresinin boyutları göz önüne bulundurulduğunda, alanın tamamının bir günlük gezi planlaması kapsamında tamamlanması mümkün değildir. Suriçi’ni ziyaret edenler bir gezi rotası belirleyerek bu rotadaki nitelikli yapıları görmeyi planlamaktadırlar. Bu rotanın belirlenmesinde ana unsur olarak temel yaya aksı içinde olabildiğince fazla sayıda nitelikli yapıyı deneyimleme çabası yatar.
ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİNDE MARDİN’DE YAPILAN İMAR FAALİYETLERİ VE GÜNÜMÜZDEKİ İZLERİ
(Nobel Yayın, Aralık 2023) Çağlayan, Murat
Çalışma kapsamında Mardin ili Artuklu ilçesi sınırları içinde olan, kentsel sit alanı olarak tarif edilen geleneksel Mardin mimarisi incelenmiştir. Burada Erken Cumhuriyet Dönemi’nde gerçekleştirilen bayındırlık imar faaliyetleri literatür taranarak tespit edilmiştir. 1938 yılına kadar şehrin Cumhuriyet öncesi ve sonrası görünümü hakkında bilgi verebilecek görseller karşılaştırılarak kullanılmıştır. Bu dönemde inşa edilen veya yeniden işlevlendirilen yapılar tespit edilmiştir. Günümüze ulaşan yapılar ise fotoğraflarla belgelenmiştir. İlgili alan veya binalar yazar tarafından 2023 yılının Ağustos ve Eylül aylarında fotoğraflanıp belgelenmiş ve önceki dönemle karşılaştırılmıştır.
Mardin’den Bir Ermeni Kültür Mirası: Surp Hovsep (Mar Yusuf) Kilisesi
(Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2024) Çağlayan, Murat
Makale, Mardin’in zengin tarihi ve kültürel mirasına odaklanarak özellikle Ermeni Katolik Kilisesi olan Surp Hovsep (Mar Yusuf) Kilisesi’ni detaylı bir şekilde ele almaktadır. Kilise, Mardin’in tarih boyunca çeşitli medeniyetlerin etkisi altında kalmış bir sembolüdür. Bu değerli kültür mirası zaman içinde farklı dönemlerde çeşitli onarımlar ve değişiklikler geçirmiştir. Makalede Surp Hovsep Kilisesi’nin tarihi ve mimarisi incelenmiş, avlulu kilisenin plan özellikleri, süslemeleri ve çan kulesi gibi önemli mimari öğeleri anlatılmıştır. Kilisenin Osmanlı dönemindeki önemi ve restore edilme süreci de metnin odak noktalarından biridir. Anıtın günümüzdeki durumu, son restorasyon çalışmaları ve Mardin’in genel kültürel mirasına katkısı hakkında bilgiler verilmektedir. Ayrıca metin, Mardin’in dini ve kültürel çeşitliliğine vurgu yapmakta ve Surp Hovsep Kilisesi’nin bu çeşitliliğin bir simgesi olduğunu belirtmektedir. Kilise; daimi olarak ziyarete ve ibadete açıldığında, Mardin’in diğer kültür varlıkları gibi ziyaretçi akınına uğrayarak ve bölge turizmine önemli bir katkı sağlayacaktır. Mardin’in on dokuzuncu yüzyıl sivil ve anıtsal kamu yapılarının çoğunda imzası bulunan en meşhur geç Osmanlı dönemi mimarlarından Mimarbaşı Lole’nin inşa ettiği Surp Hovsep Kilisesi bir ibadethane olarak işlevini sürdürmelidir. Bu önemli kültürel mirası yaşayarak gelecek nesillere aktarılmalıdır.
Rojat Aksoy, Barbülün Taş Bülbülleri: Êzîdîlîk-Yaşam-Mimari
(31.10.2024) Paköz, Aslıhan Ece
Ezidilerin dini inancı ve sosyal yaşantılarıyla ilgili tarihsel bilgi veren çalışmalar bulunmaktadır. Ancak "Ezidi evleri" ile ilgili bilgiler çok sınırlıdır. Ezidilerin Süryanilerle aynı ya da yakın köylerde yaşamaları sebebiyle Süryani evleri ile ilgili yapılan çalışmaların bir kısmının Ezidi evlerini de kapsadığı düşünülebilir. Ancak mekânlar her kültürde farklı kullanıldığından, bir evin fiziksel özelliklerini tanımlamanın o evde geçen yaşantıyı anlamak konusunda yeterli olmayacağı da akılda tutulmalıdır. Bu kapsamda Rojat Aksoy'un Barbülün Taş Bülbülleri: Êzîdîlîk-Yaşam Mimari isimli kitabı "kırsal mimari" alanında yapılan çalışmalara, "Ezidi evleri"ni de ekleyerek önemli bir katkı sunmuştur.
