Büro Hizmetleri ve Sekreterlik Bölümü Koleksiyonu

Bu koleksiyon için kalıcı URI

https://hdl.handle.net/20.500.12514/156

Listeleniyor 1 - 20 / 24

How do economic growth, trade openness, and non-renewable and renewable energy affect environmental quality in VISTA Countries?
(UNIV ISLAM INDONESIA, 2024) Bayar, İlyas; Dabakoğlu, Mehmet
Purpose - This study examines the effects of economic growth, the use of renewable and non-renewable energy sources, and trade openness on carbon emissions in VISTA countries (Vietnam, Indonesia, South Africa, Turkiye, and Argentina) Method - In this work, empirical methods include the secondgeneration unit root and cointegration tests, as well as Panel AMG and Panel CCE estimators. Findings - The following are the key findings. First, the variables demonstrate a long-run relationship. Second, economic growth and the consumption of non-renewable energy sources contribute to an increase in carbon emissions over time, whereas the consumption of renewable energy sources lowers carbon emissions over time. Implication - To promote sustainable growth in VISTA countries, it is recommended to increase investments in renewable energy sources while enhanching public sector supports for the private sector. Originality - This is the first study to examine how economic growth, trade openness, and renewable and non-renewable energy sources affect carbon emissions in VISTA nations.
An Analysis of the Relationship between Public Sector Borrowing Requirement (PSBR), Money Supply and Inflation Rate in Türkiye
(Ekim 2023) Emek, Ömer Fazıl; Bayar, İlyas
The objective of this study is to examine the correlation between the public sector borrowing requirement, inflation rate, and money supply in Türkiye, utilizing yearly data spanning the period from 1975 to 2020. In this study, the authors employ the unit root tests with multiple structural breaks proposed by Zivot and Andrews, Lumsdaine and Papell, as well as the Maki cointegration tests with multiple structural breaks, to analyze the data. Subsequently, the application of the fully modified ordinary least squares (FMOLS) approach was utilized to ascertain the presence of a long-term association between the variables. The results indicate a positive correlation between inflation rates in Türkiye and both the public sector borrowing need and money supply over an extended period of time. Furthermore, a bootstrap causality analysis was undertaken by Hacker and Hatemi in order to investigate the causative relationship between the variables. Based on the findings pertaining to causation, it has been observed that there exists a unidirectional causal relationship from the money supply to inflation, as well as from the public sector borrowing demand to the money supply
Democracy, Globalization and Economic Growth: An Empirical Analysis on Turkiye
(İntaç Eğitim Danışmanlık LTD, Haziran 2023) Bayar, İlyas; Dabakoğlu, Mehmet
Bu çalışmada, küreselleşme ve demokrasinin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi Türkiye için ele alınmıştır. 1973-2020 döneminin esas alındığı çalışmada değişkenlerin birim kök içerip içermediğini sınamak amacıyla geleneksel birim kök testleri ve yapısal kırılmaya izin veren birim kök testleri uygulanmıştır. Zaman serisi analizinin uygulandığı bu çalışmada, öncelikle sahte regresyon sorununu engellemek ve öngörülebilirliği arttırmak amacıyla serilerin durağanlığı test edilmiştir. Bu amaçla ilk aşamada geleneksel birim kök testlerinden Augmented Dickey-Fuller (1981) ve Phillips and Perron (1988) testleri kullanılmıştır. Ardından, iki yapısal kırılmaya izin veren Zivot ve Andrews (1992) ve Lumsdaine ve Papell (1997) birim kök testleri tercih edilmiştir. Serilerin birinci derecede I(1) durağanlığı sağlandıktan sonra Hatemi-J (2008) eşbütünleşme testi kullanılmıştır. Seriler arasında eşbütünleşme ilişkisi tespit edildikten sonra uzun dönem katsayı tahmini için FMOLS eşbütünleşme katsayı tahmincisi kullanılmıştır. Son aşamada seriler arasında nedensellik ilişkisinin tespit edilmesi amacıyla Hacker ve Hatemi (2006) Bootstrap Nedensellik analizi yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre; i) Küreselleşme, demokrasi ve ekonomik büyüme arasında uzun dönemli bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. ii) Küreselleşme düzeyinde ve demokrasi seviyesindeki artış ekonomik büyümeyi pozitif bir şekilde etkilemektedir. iii) Ekonomik büyümeden demokrasiye, küreselleşmeden ekonomik büyümeye doğru tek yönlü nedensellik bulgusuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlara bakılarak, Türkiye’de sürdürülebilir büyümeyi sağlamak için demokrasi seviyesini ve küreselleşme düzeyini arttırmaya yönelik kurumsal politikaların uygulanması önerilmektedir.
KAMU HİZMETLERİNDE KALİTE: MARDİN ADALET SARAYINDA BİR ARAŞTIRMA
(Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi, 27.12.2016) Ay, Fatih; Büyükkeklik, Arzum
Özel sektörde hayati öneme sahip olan hizmet kalitesi kavramı, son yıllarda kamusal alanlarda da kendisinden söz ettirmeye başlamıştır. Vatandaşların kamu kurumlarından beklentilerinin karşılanması ve kamusal alandaki hizmet kalitesinin artırılması, özellikle vatandaş-devlet bütünleşmesine katkısı göz önüne alındığında oldukça önemlidir. Bu çalışmada Mardin Adalet Sarayı’nda SERVQUAL Ölçeği kullanılarak hizmet kalitesinin ölçülmesi ve hizmet kalitesinin boyutlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik önce hizmet kalitesi skorları hesaplanmış, daha sonra bu skorlar üzerinden keşifsel faktör analizi yapılmıştır.Hizmet kalitesi üç boyutlu bir yapıda çıkmıştır. Vatandaşların hizmet kalitesine ilişkin beklentilerinin yüksek olduğu bununla birlikte verilen adli hizmetlerin kalitesine ilişkin algılarının orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca Mardin Adalet Sarayı’ndan aldıkları hizmetlere ilişkin beklenti ve algıların vatandaşların demografik özelliklerine göre farklılık göstermediği de tespit edilmiştir.
İSLAM İKTİSADI ÖZELİNDE KATILIM BANKACILIĞI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME
(Atatürk Üniversitesi Yayınları, 4-5 Kasım 2021) Bayar, İlyas
Ahlaki kodlarla donatılan, kural temelli ve serbest piyasa ekonomisine dayalı bir sistem olarak tarif edilen İslam İktisadının gelişim ve ilerlemesini tamamlayacak en önemli unsurlardan biri de gelişkin, istikrarlı bir parasal ve finansal yapının gerekliliğidir. Dünya ölçeğinde mevcut bulunan İslam ülkelerinin büyük bir kısmının azgelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere kapsamında olduğu göz önünde bulundurulduğunda söz konusu ülkelerdeki tasarruf yetersizliği ve yatırımlara kaynak sağlayacak bir mekanizmanın eksikliği göze çarpmaktadır. Bu bağlamda, Katılım Bankalarının varlığı, etkinliği, etkililiği ve sürdürülebilirliği önem arz etmektedir. Katılım Bankaları, iktisadi aktörlerin iktisadi faaliyetlerini sürdürürken sahip oldukları inançları ve değerleri dikkate almasının yanı sıra konvansiyonel bankaların sunduğu hizmetleri İslam anlayışı çerçevesinde sunma çabası içerisindedir.
İKİZ AÇIKLAR HİPOTEZİNİN GEÇERLİLİĞİ: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA (1980-2018)
(İktisadi Kalkınma ve Sosyal Araştırmalar Derneği, 19-21 Nisan 2019) Bayar, İlyas; Arslan, İbrahim
Bütçe açığı ve cari açığın eşanlı olarak ortaya çıkması ikiz açık olarak ifade edilir. Gelişmekte olan ve de yükselen piyasalar ekonomisi sınıflandırmasına dahil edilen Türkiye gibi ülkelerde hem bütçe açığı hem de cari açık kronik bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Söz konusu durumun varlığı ekonomik istikrarın oluşmasını sekteye uğratan faktörlerden bazılarını ifade etmektedir. Bu bağlamda iki açık arasındaki ilişkinin yönü ve etkileşim derecesi önem kazanmaktadır. İki ana akım yaklaşımdan biri olan Geleneksel görüş (Keynesyen) ikiz açık hipotezinin geçerli olduğunu savunurken, diğer yaklaşım olan Ricardo Denklik hipotezi ikiz açık hipotezinin geçersiz olduğu savını dile getirmektedir. Çalışmanın amacı ikiz açıklar hipotezinin geçerliliğini sınamak amacıyla 1980-2018 dönemi bütçe açığı ve cari açık arasındaki ilişkinin yönünü ve etkileşim derecesini test etmektir. Zaman serileri analizi yönteminin kullanıldığı çalışmada yıllık veriler esas alınarak değişkenler arasındaki ilişki için regresyon analizi, söz konusu dönemde veri değişken seti arasında nedensellik ilişkisinin belirlenmesi amacıyla da Granger nedensellik sınaması yapılmıştır. İki açık arasında herhangi bir nedensellik ilişkisine ulaşılmamış dolayısıyla da Ricardo Denklik Hipotezinin geçerli olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
TÜRKİYE EKONOMİSİNDE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLARIN EKONOMİK BÜYÜME VE İŞSİZLİĞE ETKİSİ: TODA-YAMAMOTO NEDENSELLİK YAKLAŞIMI
(İktisadi Kalkınma ve Sosyal Araştırmalar Derneği, 19-21 Nisan 2019) Bayar, İlyas; Arslan, İbrahim
İktisat politikalarının temel amaçlarından biri konjonktürel dalgalanmaları kontrol ederek hem ekonomik büyümeyi sağlamak hem de istihdam yaratmaktır. Bu bağlamda makro ekonominin iki kötüsünden biri olarak kabul edilen işsizliği (diğeri enflasyon) azaltmak ve dolayısıyla milli geliri arttırmak suretiyle toplumsal refahın artmasına zemin hazırlamak hem politika yapıcıları tarafından arzu edilen hem de iktisadi yazında halen çalışılan/tartışılan konular arasında yer almaktadır. Küreselleşme ile birlikte sermaye ve emeğin mobilitesi ve gelişmekte olan ülkelerde tasarruf eksikliğinin yatırımları bir bütün olarak olumsuz olarak etkilemesinin gelişmiş ülkelerin sahip olduğu sermaye fazlası birlikte düşünüldüğünde söz konusu durumlar Doğrudan Yabancı Yatırımların (DYY) önemini arttırmıştır. Bazı dezavantajlarına rağmen doğrudan yabancı yatırımlarla katma değeri yüksek ve yoğun teknoloji eksenli üretim hatları, düşük maliyetli, kaliteli mal ve ürün üretilmesinin yanı sıra yeni üretim ve yönetim süreçlerinin yatırım yapılacak ülkelere transfer edilmesi başlıca avantajlardan bazıları olarak görülmektedir. Bu avantajlarla birlikte DYY’den beklenilen en önemli etki alanlarından biri de istihdam oluşturmasıdır. Doğal işsizlik oranı haricinde kırılgan ülkelerde işsizlik oranlarının devresel dalgalanmaları ve potansiyel büyüme oranlarında meydana gelen sapmalar ekonominin istikrarsız bir hal almasına sebebiyet vermektedir. Gelişmekte olan ülkelerde yatırımlara kaynak sağlayan portföy yatırımları ile birlikte doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının direkt olarak üretime sevk edilmesi ekonominin stabil bir hal almasına ve dolayısıyla iktisadi büyüme ve kalkınmanın gerçekleşmesine katkı sağlayacaktır. Yapılan çalışmada Türkiye’de ithal ikame ekonomik anlayıştan ihracata dayalı ekonomik anlayışa geçişin başlangıç dönemi olarak kabul edilen 1980’den günümüze doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyüme ve işsizlikle olan ilişkisi ele alınmaya çalışılmıştır. Türkiye için 1980-2018 dönemine ait yıllık verilerin esas alındığı ve Toda-Yamamoto nedensellik testinin kullanıldığı çalışmada doğrudan yabancı yatırımların işsizlikle ilgili herhangi bir nedensellik ilişkisine ulaşılmamıştır. Fakat aynı dönemde doğrudan yabancı yatırımlarla ekonomik büyüme ile pozitif ve anlamlı bir nedensellik ilişkisi olduğu bulgusuna ulaşılmıştır.
ULUSLARIN DÜŞÜRÜLÜŞÜ: ÇAD ÖRNEĞİ
(25-27 Ekim 2018) Bayar, İlyas; Şahin, Harun; Karaköy, Fırat
Güçler dengesinin değişmesi her devirde değişikliğe uğrasa da sömüren-sömürülen paradigması hiçbir zaman değişmemektedir. Avrupa siyasi tarihi Portekiz, Hollanda ve İngiltere’den başlamak üzere birçok ülkede her zaman sömürü eyleminin (fiilinin) öznesi/etkeni haline gelmiştir. Daha fazla tüketmek, daha fazla refahı arttırmak için “Pareto Yaklaşımı” öncülüğünde bir başkasının kaynaklarını azaltmak suretiyle olabilir düşüncesi Batı Emperyalizminin odak noktası haline gelmiştir. Ezber ve amentu sayılabilecek biçimde Afrika ülkeleri salt “coğrafi” dezavantaj kavramı üzerinden politik, iktisadi okumaya maruz bırakılamaz. Bu bağlamda Çad Cumhuriyetinin tarihsel süreç içinde sürekli olarak geri kalması, gelişmişlik endeksinin alt seviyelerde olması, az gelişmişlik yaşamasının içsel ve dışsal sebeplerinin olduğu aşikardır. Fransa’nın hüküm sürmesi ve Çad’ı sömürgeleştirmesi madalyonun dışsal sebebini oluşturmaktadır. Kurumlarının ve siyasi yapılarının az gelişmiş bir şekilde inşası, özgürlük ve demokrasi eksikliğinin yol açtığı askeri darbeler ve iç çatışmalar ülkenin gelişmesini engelleyen içsel çerçeveyi oluşturmaktadır. Bu anlayışla ekonomik kalkınmanın sağlanmasında oluşturulan ekonomik kurumların bağımsızlığı, rasyonel hareket edebilme kabiliyetine sahip olmasının vurgulanması önemli bir projeksiyon sağlayacaktır. Bu düşünce aynı zamanda demokrasi-ekonomik gelişme arasındaki korelasyonun saptanması noktasında yeni perspektifler sunması açısından önem arz etmektedir.
BİR SÖMÜRÜ ARACI OLARAK DOLAR VE TÜRKİYE EKONOMİSİ
(25-27 Ekim 2018) Bayar, İlyas
Gelişmekte olan ülkelerin yaşadıkları handikaplar, iktisat yazınında tartışılmakla birlikte gelişmekte olan ülkelerin yerel para birimiyle borçlanamama durumunu ifade eden “ilk günah” (original sin) kavramıyla geçiştirilemeyeceği gibi bu kavramın yeniden tahlilini gerekli kılmaktadır. Ana akım iktisadın serbest piyasa ekonomisinden öte bütünüyle kapitalist ideolojinin savunucusu olması ve bütün enstrümanlarıyla ekonomide dominant bir hale gelmesi en çok gelişmekte olan ülke ekonomilerine sekte vurmaktadır. Türkiye gibi gelişmekte ülkelerde yaşanan ekonomik krizlerin kaynağı spekülatif kökenli para akımları oluşturmaktadır. Sömürgeciliğin günümüzdeki son versiyonu modern bir biçimde ülkeleri petrol dolara bağımlı hale getirmek ve de kur üzerinden ülkeleri ekonomik bir kriz girdabına sokarak gelişen ülkelerin ekonomik bağımsızlıklarının önüne geçmektir. Çalışmamızda özellikle gelişmekte olan ülke ekonomilerinde yaşanan döviz kuru oynaklıklarının reel bir tarafının olmadığı belirtilmiş olup yeni çareler ve çözüm önerileri sunulmuştur.
Türkiye’nin Ekonomik Büyümesinde Sağlık Harcamalarının Etkisi: Fourier Birim Kök ve Eşbütünleşme Testinden Kanıtlar
(2023) Bayar, İlyas
Beşerî sermayenin ana unsurlarından biri olan sağlığın ekonomik büyüme üzerindeki etkisine ilişkin çalışmalar önemini korumaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’de 1975-2021 dönemi esas alınarak sağlık harcamaları ve sağlık personeli sayısının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada öncelikle değişkenlerin durağanlığını test etmek amacıyla amacıyla yumuşak geçişleri dikkate alan Fourier KPSS ile standart KPSS durağanlık testleri kullanılmıştır. Serilerin birinci farkları alındıktan sonra durağanlıkları sağlanmış ve ardından Fourier SHIN ve SHIN testleri ile eşbütünleşme ilişkisinin varlığı sınanmıştır. Uzun dönem katsayı tahmini için DOLS eşbütünleşme katsayı tahmincisi kullanılmıştır. Analizin son kısmında değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisinin tespit edilmesi amacıyla Toda Yamamoto (1995) nedensellik tespiti yapılmıştır. Analizde dâhil edilen sağlık göstergelerinin ekonomik büyümeyi pozitif etkilediği tespit edilmiştir. Ayrıca, ekonomik büyüme ile sağlık harcamaları arasında çift yönlü bir nedensellik bulgusuna ulaşılmıştır. Büyüme ve kalkınma hedeflerine ulaşmayı sağlayan sağlık alanındaki yatırımların politika yapıcılar tarafından artırılması önerilmektedir.
DİJİTAL DÖNÜŞÜM BAĞLAMINDA BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ İLE EĞİTİM VE BÜYÜME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME
(Ekin Yayınevi, 2021) Bayar, İlyas; Arslan, İbrahim; Okumuş, Nuh
Yapılan çalışmada, dijital dönüşümün bir göstergesi olarak üretilen/ihraç edilen bilgi ve teknoloji mallarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi eğitim faktörü ile irdelenmeye çalışılacaktır. Bu çalışmayla Türkiye için 2000-2018 dönemini kapsayan bilgi ve iletişim teknolojileri ihracatı, kamusal eğitim harcamaları ve ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi incelenmeye çalışılmıştır. Serilerin durağanlıkları Genişletilmiş Dickey- Fuller ve Phillips-Perron Test istatistiği ile test edildikten sonra söz konusu değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisinde Hatemi-J (2012) Asimetrik Nedensellik testinden yararlanılmıştır. Elde edilen bulgular pozitif şoklar açısından değerlendirildiğinde, pozitif ekonomik büyümeden pozitif bilgi ve iletişim ihracatına tek taraflı, pozitif kamusal eğitim harcamalarından pozitif büyümeye tek taraflı nedensellik ilişkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Negatif şoklar açısından ele alındığında ise negatif bilgi ve iletişim teknolojileri ihracatından negatif ekonomik büyümeye doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Hem pozitif hem de negatif şoklar açısından kamusal eğitim harcamaları ile bilgi ve iletişim teknolojileri ihracatı arasında herhangi bir nedensellik ilişkisine ulaşılamamıştır. Bu ilişkiyi sağlayacak unsurun standartları yükseltilmiş bir eğitim yapısının beşeri sermayeye pozitif etkisi ve AR-GE harcama payının artması şeklinde olacağı dikkate alınmalıdır. Türkiye özelinde dijital dünyanın “tüketimden” “üretmeye” doğru yeni bir değerler dizisi değişikliğine ihtiyaç duyduğu açıktır.
SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA BAĞLAMINDA KÜRESELLEŞME VE İKTİSADİ BÜYÜMENİN ÇEVRE KALİTESİ ÜZERİNE ETKİSİ: N11 ÜLKELERİ ÜZERİNDEN AMPİRİK BİR BAKIŞ
(ORİON KİTABEVİ, 2022) Bayar, İlyas
Küreselleşme süreci, yatırımlarına kaynak sağlayacak yeterli düzeyde sermaye birikimine sahip olmayan gelişmekte olan ülkeler için sermaye akımının sağlanmasına olanak sağlamıştır. Bu durum, iktisadi büyümenin sağlanmasına da zemin hazırlamıştır. Ancak, sürdürülebilir kalkınma bağlamında küreselleşmenin farklı gelir grubunda yer alan ülkelerin çevre kalitesini nasıl etkilediği sorunu da ortaya çıkmıştır. Büyüme, kalkınmanın olmazsa olmaz koşullarından ilki olsa da sürdürülebilir ekonomik kalkınma, ülkelerin yalnızca yüksek ekonomik büyüme oranlarına erişmeyi teşvik eden bir yaklaşım değildir. Bu anlayış, aynı zamanda gelecek kuşaklar için büyümenin sağlanmasının yanı sıra çevresel kaliteyi de korumayı öncelemektedir. Yapılan çalışmada, dünyanın en büyük ekonomileri arasında yer alma potansiyeline sahip olan ve Next Eleven olarak ifade edilen N-11 (Vietnam hariç) ülkelerinde, sürdürülebilir kalkınma çerçevesinde iktisadi büyüme ve küreselleşmenin çevre kirliliği üzerindeki etkisi 1973-2018 dönemi için ele alınmaya çalışılacaktır.
DEMOCRACY AND ECONOMIC GROWTH IN MIST COUNTRIES: AN EMPIRICAL ANALYSIS
(Pamukkale Üniversitesi, 2023) Bayar, İlyas
Studies on institutions, which are one of the main determinants of economic growth, have been increasing intensively in recent years. In this context, despite many empirical and theoretical studies on the relationship between democracy and economic growth, there is no consensus about the effect of democracy on economic growth. This study analyzes the relationship between democracy and economic growth for MIST (Mexico, Indonesia, South Korea, and Turkey) countries. Firstly, the cross-sectional dependence was examined in the study for the 1973–2021 period. The second generation panel unit root test (Pesaran CADF (2007)) was chosen because of the cross-sectional dependence among the series. The stationarity of the variables at I(1) is ensured. Having determined the cointegration relationship (Westerlund Durbin-H test (2008)) between the series, the Panel CCE estimator was used to estimate the cointegration coefficients. Kónya causality test was used for the causality between democracy and economic growth. It is found that an increase in the level of democracy boosts the economic growth. It is suggested that the MIST nations continue to undertake policies targeted at establishing democratic institutions that contribute to economic progress.
Mardin Milletvekilleri ve Siyasi Faaliyetlerinin Değerlendirilmesi: 2002-2015 Dönemi Üzerine Bir Analiz
(İdeal Kültür Yayıncılık, 2022) Yürek, Amine
Bu çalışmada TBMM’de 2002-2015 yılları arasında görev almış Mardin milletvekilleri ve siyasi faaliyetleri sunulmaya çalışılmıştır. TBMM’nin 22, 23, 24 ve 25 olmak üzere beş döneminde görev almış yirmi Mardin milletvekilinin sosyal, kültürel özellikleri ve siyasi faaliyetlerine yer verilmiş ve bu çerçevede değerlendirilmiştir. Mardin milletvekillerinin doğum yerleri, yaş ortalamaları, medeni durumları, bildikleri yabancı diller, eğitim durumları, meslekleri ve görevleri, milletvekilli oldukları tarihler ve dönem sayıları, bakanlık yapmış milletvekilleri tablolarla desteklenerek incelenmiş böylece araştırmacıların bu bilgilerden istifade etmesi amaçlanmıştır. Çalışmamızda 2002-2015 yıllarında Mardin şehrinin Türkiye nüfusuna ve milletvekili sayısına göre oranları incelenmiş ve söz konusu dönemde seçilmiş yirmi Mardin milletvekilinin meclisteki yasama faaliyetleri analiz edilmiştir.
DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLARIN BİR BELİRLEYİCİSİ OLARAK POLİTİK İSTİKRAR: D-8 ÜLKELERİ İÇİN BİR ANALİZ
(Adaleti Savunanlar Stratejik Araştırmalar Merkezi Derneği, 2022) Bayar, İlyas
Modern ekonomik büyümenin temel dinamiklerinden biri sermaye birikimidir. Gelişmekte olan ülkelerde düşük tasarruf düzeyi, sermaye birikiminin ve dolasıyla yatırımların istenilen seviyeye ulaşmasına engel teşkil etmektedir. Bu bağlamda, gelişmekte olan ülkeler için yatırım ve büyümenin sağlanmasında doğrudan yabancı yatırım akımı önem arz etmektedir. Yapılan çalışmada, politik istikrar ve doğrudan yabancı yatırımlar arasındaki eşbütünleşme ve nedensellik ilişkileri 1984-2020 dönemi için D-8 ülkelerinin yıllık verileri kullanılarak ampirik olarak analiz edilmeye çalışılmıştır. Panelin geneli için politik istikrar ile doğrudan yabancı yatırımlar arasındaki ilişkinin pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Değişkenler arasında nedensellik ilişkisinin belirlenmesi için Dumitrescu ve Hurlin (2012) heterojen nedensellik testi uygulanmıştır. Farklı gecikme uzunlukları uygulanarak değişkenler arasındaki çift yönlü nedensellik ilişkisi olduğu tespit edilmiştir. Gelişmekte olan ülkelerin istihdam, üretim ve büyümeye katkı sağlayan doğrudan yabancı yatırımı akımları için politik istikrar seviyesini arttırmaya dönük politikalar uygulamaları önerilmektedir.
YENİ SANAYİLEŞEN ÜLKELERDE EKONOMİK ÖZGÜRLÜĞÜN EKONOMİK BÜYÜMEYE ETKİSİNİN PANEL EKONOMETRİK ANALİZİ
(Bingöl Üniversitesi, 2023) Bayar, İlyas
Yirminci birinci yüzyılın ilk çeyreğinde küresel ölçekte iki ekonomik kriz yaşanmıştır. Gerek 2008-2009 küresel iktisadi kriz gerekse de Covid-19 pandemisi sonrası alınan para, maliye ve makro ihtiyati tedbirler devletin ekonomiye müdahalesini arttırmıştır. Artan kamu harcamaları ile devletin ekonomik büyüklüğü artmış ve uluslararası ticaret engellerinin artırılmasına yönelik politikalar tartışılmaya başlanmıştır. Bu durum, serbest piyasa ekonomisinin ve dolayısıyla ekonomik refahın belirleyicilerden biri olan ekonomik özgürlüğün iktisadi büyüme üzerindeki etkisinin yeniden incelenmesine zemin hazırlamıştır. Bu amaçla çalışmada, yeni sanayileşen 10 ülkede (Brezilya, Çin, Hindistan, Endonezya, Malezya, Meksika, Filipinler, Güney Afrika, Tayland, Türkiye) 2000-2020 dönemleri arasında ekonomik özgürlüğün ekonomik büyüme üzerindeki etkisi yeni nesil ekonometrik yöntemler vasıtasıyla analiz edilmiştir. Modelde ve değişkenlerde yatay kesit bağımlılığı belirlendikten sonra ikinci nesil testlerle panel birim kök ve eşbütünleşme sınaması yapılmıştır. Değişkenler arasında eşbütünleşme ilişkisi tespit edilmiştir. Yapılan CCE eşbütünleşme tahmincisi yardımıyla ekonomik özgürlüğün ve gayri safi sabit sermaye oluşumunun ekonomik büyümeyi arttırdığı görülmüştür. Ekonomik özgürlük, düşük vergilendirme ve özel mülkiyet güvencesi sağlayarak iktisadi aktörlerin çalışma isteklerini ve yatırım arzularını artırmaktadır. Bu çerçevede, mevcut çalışma büyüme amacına dönük olarak ekonomik özgürlüğü artıran politikaların desteklenmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.
EKONOMİK KARMAŞIKLIK İNDEKSİ VE EKONOMİK BÜYÜME: CIVETS ÜLKELERİNDEN AMPİRİK KANITLAR
(Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 2022) Bayar, İlyas
Bu çalışmada, CIVETS ülkelerinin 1995 ile 2019 dönemleri arasındaki ekonomik karmaşıklık düzeyi ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki panel veri yaklaşımı kullanılarak araştırılmıştır. Analizin ilk aşamasında yatay kesit bağımlılığı testi uygulanmıştır. Yatay kesit bağımlılığı nedeniyle panel birim kök ve eşbütünleşme testi ikinci nesil testlerden seçilmiştir. Eşbütünleşme katsayılarının tahmin edilmesi için Panel AMG tahmincisi kullanılmıştır. Ekonomik karmaşıklığın iktisadi büyüme üzerindeki etkisinin pozitif ve istatistiki olarak anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Nedensellik ilişkisinin belirlenmesi için Emirmahmutoğlu ve Köse (2011) panel nedensellik testi uygulanmıştır. Test analizlerine göre panelin geneli ve sadece Mısır için ekonomik karmaşıklık indeksi ile ekonomik büyüme arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Kolombiya, Vietnam ve Türkiye için ekonomik büyümeden ekonomik karmaşıklık indeksine doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi bulunmuştur. Endonezya için ekonomik karmaşıklık indeksinden ekonomik büyümeye doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi bulgusuna ulaşılmıştır. Güney Afrika için yapılan nedensellik sınamasında ise iki değişken arasında herhangi bir nedensellik ilişkisine rastlanılmamıştır.
Vergi Politikası, Devletin Ekonomiye Müdahalesi ve Mülkiyet Hakları Bağlamında Uygarlıkların Yıkılışı: İbn Haldun’un Mukaddime'si Üzerine Bir Değerlendirme
(Liberal Düşünce, 2022) Bayar, İlyas
İbn Haldun’un Mukaddime adlı eseri tarih, tarih felsefesi, sosyoloji, siyaset, yönetim, vd. ilim sahalarının yanı sıra hem iktisada hem de politik iktisada ilişkin de zengin bir muhteva sunmaktadır. İbn Haldun’a göre bir uygarlığın kalkınmasını ve gelişmesini sağlayacak unsurlardan bazıları serbest piyasa ve dışa açık bir uluslararası ticaret yapısı, optimal vergi oranları, istikrarlı ve bağımsız bir para otoritesi, adalet ve mülkiyet haklarının temini, toplumun yenilikçi yapısı, bağımsız düşünmeye dayalı eğitim sistemidir. İbn Haldun’un iktisadi düşüncesinin hareket noktası üretim ve istihdam artışını sağlayacak mekanizmaların devreye konulmasıdır. İbn Haldun, üretimi engelleyen her türlü formel ve informel yapıya, hükümetlerin fiyatlara müdahalesine, monopol bir piyasa yapısının oluşturulma çabalarına şiddetle karşı çıkmaktadır. İbn Haldun, bir devletin kurulması için asabiyet ve mal/para gibi iki unsurun zorunlu olduğunu ifade eder. İbn Haldun’a göre devletin bozulmasına ve çöküşüne neden olan esaslar bu iki unsurun zayıflığından ileri gelir. Yapılan çalışmada, bir diğer kurucusu unsur olan, mal/para konusu ele alınmıştır.
2000 YILI SONRASI TÜRKİYE’DE KAMU BORÇLANMASININ EKONOMİK ANALİZİ
(Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2022) Aydın, Mehmet Sadık; Sayaner, Kübra
Devletin ekonomideki rolü ile ilgili tartışmalar geçmişten günümüze süregelmektedir. Özellikle 1929 krizi ile müdahaleci devlet yaklaşımının benimsenmesi ile devletin ekonomideki rolü artmıştır. Kamusal finansman kaynakları arasında gösterilen borçlanma ile ilgili düşünceler önceki dönemlerde olumsuz kabul edilirken, 1929 krizi sonrasında çeşitli gerekçelerle başvurulabilecek kaynaklar arasında kabul edilmiştir. Bir maliye politikası aracı olarak kabul edilen kamu borçlanması aracılığıyla devletin birçok ekonomik fonksiyonun gerçekleştirilmesi beklenmektedir. Bu çalışmada kamu borçlanmasının teorik çerçevesi çizilerek, borçlanma ile ilgili kavramlar açıklanmakta borçlanma türleri ve ekonomik etkileri anlatılmaktadır. Ardından 1980 sonrası dönemde Türkiye’de kamu borçlanmasının gelişimi ilgili kurumların verileri kullanılarak analiz edilmektedir. Çalışmada literatür taraması yapılacak olup veri analizi yöntemi benimsenmektedir. Çalışma ile borçlanma konusunun ekonomik analizinin yapılarak politika yapıcılara yol gösterici öneriler sunulması ve alanda çalışma yapmayı düşünen araştırmacılar açısından literatür oluşturulması amaçlanmaktadır. Çalışma sonucunda; Türkiye’de borçlanma yaklaşımlarının dönemler bazında değişiklik gösterdiği, ekonomik açından olumsuz gelişmeler yaşanan dönemlerde borçlanma göstergelerinin olumsuz seyrettiği, özellikle 2000 sonrası dönemde mali disiplin sürecine geçişle birlikte borçlanma açısından olumlu gelişmelerin yaşandığı ve kamu borçlanması açısından OECD ortalamasının altında olunduğu bulgularına ulaşılmıştı
MALİ KURAL VE YOLSUZLUK İLİŞKİSİ: SEÇİLMİŞ LATİN AMERİKA ÜLKELERİ ÜZERİNE EKONOMETRİK BİR ANALİZ
(Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayını, 28/12/2019) İLYAS BAYAR; İBRAHİM ARSLAN
Mali politikalara kısıt getirmenin geçmişi binlerce yıl öncesine dayanırken, mali kuralların oluşum ve inşa sürecinin esasında 35-40 yıllık bir geçmişi bulunmaktadır. Ekonominin sistemli bir disiplin olma sürecinde etkin rol oynayan ve etkisi 20. yüzyılın başlarına kadar süren iktisadi akımlardan Klasik anlayış, reel kaynak yaratan büyük altyapı yatırımları harici bütçe gelirlerinin bütçe giderlerine eşit olmasını savunan denk bütçe esaslı bir iktisat politikasını savunmaktaydı. 1929 Büyük Buhran devletin ekonomideki rolünün sorgulanmasına zemin hazırlamıştır. Konjonktürel dalgalanmaları aşmak için devletin toplam talep yaratmak suretiyle ekonomiye müdahale etmesi gerektiğini ifade eden J.M. Keynes’in iktisadi düşünceleri yaklaşık 50 yıllık bir hâkimiyet sürdü. 1970’lerde oluşan petrol krizi, stagflâsyonun varlığı bu defa da Keynesyen politikaları sorgular hale geldi. “Görünür el” olarak devletin piyasa aksaklıklarını düzeltme amacı hedeflenirken; arz yanlı politikalar, yüksek kamu harcamaları, emisyon, siyasi ve bürokratik arz cephesinin popülizm uğruna rasyonel ekonomik tercihlerden sapması ve dolayısıyla oluşan bütçe açıkları mali disiplin ihtiyacını gündeme getirmiştir. 1980 sonrası kamu seçiş teorisi ile birlikte anayasal iktisat iradi politikaların yanı sıra mali kurallarla mali disiplinin sağlanacağı hususu önem kazanmıştır. Yapılan bu çalışmada mali kural ile yolsuzluk arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Panel Veri Analiz yöntemi kullanılarak Latin Amerika bölgesinde bulunan 8 ülke (Brezilya, Ekvador, Kolombiya, Meksika, Paraguay, Peru, Şili, Uruguay) için 2000-2017 dönem verileri incelenmiştir. Bütçe açığı ile yolsuzluk arasında uzun dönemli bir ilişki tespit edilmiş ve bütçe açığından yolsuzluğa doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisine ulaşılmıştır.

Güncel Gönderiler