Mısır Islahında Dihaploid Teknolojisi ile Saf Hat Geliştirilmesi
Yükleniyor...
Tarih
01/08/2023
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Klasik mısır ıslahında ıslah süresinin uzun olması, yüksek mali finans ve iş
gücü gerektirmesi yeni hibrit çeşit geliştirmede özellikle küçük ve orta ölçekli
ıslah kuruluşlarının mısır ıslahı yapmasını güçleştirmektedir. Bu bariyeri kırmak
için son yıllarda uygulamaya konan in vivo haploidi tekniği yukarıda sayılan
avantajlarının yanısıra seleksiyon etkinliğini artırmakta, tam homozigotluk
sağlamakta, moleküler marker tekniklerinin uygulanması için uygun saflık
sağlamaktadır. Bu çalışmada induser kullanarak in vivo maternal haploid bitki
elde etme yönteminin mısır ıslahında kullanılma potansiyeli araştırılmıştır.
Çalışmada kendilenmiş hat elde etmek için Karadeniz Bölgesi yerel mısır
popülasyonları ve haploid bitki elde edilmesinde tozlayıcı olarak RWS ve
RWK-76 induser (indirgeyici) genotipleri materyal olarak kullanılmıştır.
Çalışmanın kromozom katlama, tohum çoğaltımı ve bitki yetiştirme işlemleri
Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü laboratuvar, sera ve
deneme arazisinde 2016, 2017 ve 2018 yıllarında yürütülmüştür. DH hatlar 3
adet ticari hibrit çeşidiyle melezlenmiş ve bu melezleme sonucunda 9 melezde
tekerrürlü deneme kuracak kadar tohum elde edilmiştir. 2018 yılında DH
hatlardan elde edilen test melezleri 3 tekerrürlü olarak tesadüf blokları deneme
desenine göre ekilerek yetiştirilmiş ve bazı tarımsal özellikler yönünden
değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre başta tane verimi olmak üzere
bitki boyu, ilk koçan yüksekliği, gövde çapı, yaprak eni ve SPAD, koçan
ağırlığı, koçan boyu, koçan çapı, koçanda sıra sayısı, koçan sırasında tane sayısı
ve uç boşluk uzunluğu, sömek çapı, koçanda tane ağırlığı özellikleri yönünden
standart çeşitleri aşan DH melez kombinasyonları saptanmıştır. İn vivo haploid
bitki elde etme yönteminde başarıyı en çok düşüren aşamanın DH bitkilerin
kendilenmesi aşaması olduğu belirlenmiştir. Bu çalışmada mısır ıslahında bir
bütün olarak başarıyla kullanılabileceği ortaya konmuştur. Yerel mısır
çeşitlerimizin hem bu yöntemin uygulanmasına uygun olduğu hem de ıslahta
doğrudan anaç olarak kullanmak için uygun genotipik potansiyele sahip olduğu
belirlenmiştir. DZ-M-13 x Gariz, DZ-M-56 x Elioso, DZ-M-67 x Elioso-1 ve
DZ-M-67 x Excel-1 DH melezleri tane verimi bakımından öne çıkan genotipler
olmuşlardır. Ayrıca test melezlerinde incelenen özellikler arasında tane verimi
ile bitki boyu, ilk koçan yüksekliği, koçanda tane sayısı ve koçan ağırlığı
arasında pozitif ve önemli korelasyon ilişkileri saptanmıştır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Bitki ıslah, haploid, Hibrit çeşit, induser, mısır, yerel çeşit
Kaynak
Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi
