KIRSAL SÜRYANİ DİNİ MİMARİSİNİN KORUNMASI KAPSAMINDA “ELBEĞENDİ(KAFRO TAHTAYTO) KÖYÜ MOR YAKUP KİLİSESİ” RESTORASYON ÖNERİSİ

Yükleniyor...
Küçük Resim

Tarih

Temmuz 2018

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

ÖZET Bir halkın ve topluluğun kimliğini, kültürünü, yaşayışını ve önemlisi o bölgede varlığını ispatlayan en önemli iz; ardından bırakmış olduğu taşınır ve taşınmaz eserlerdir. İlk yerleşimlerden biri olan Mezopotamya’da da birçok medeniyete ait izler bulunmaktadır. Büyük bir tarihsel sürece sahip olan Turabdin Bölgesi’nde pek çok medeniyete ait anıt yapılar bulunmaktadır. Tarihsel süreç içinde bu bölgede yaşamış olan medeniyetler veya halkların bir bölümü bugün bu bölgede yaşamamaktadırlar. Fakat günümüzde bu yok olmuş veya göç etmiş kültürlerin mirasının korunması ve gelecek nesillere iletilmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı, Turabdin bölgesinde günümüzde tamamı Süryani nüfusuna sahip Elbeğendi (Kafro Tahtayto) köyü üzerinden kırsal Süryani dini mimarisinin korunmasına katkı sağlamaktır. Bu kapsamda, köyün en büyük kilisesi olan ve şu an faaliyete kapalı olan Mor Yakup Kilisesi seçilmiştir. Bu yapının seçilmesinde temel neden, bölgede az bilinen bir anıt üzerinden kırsal dini mimariyi analiz edip gelecek nesillere aktarılmasını sağlayarak, korunmasına katkıda bulunmaktır. Mimarlık alanında kiliseler konusunda yapılmış olan çalışmaların çoğu kent merkezlerindeki tanınmış anıtlar üzerinedir. Birebir kırsal dini mimari tipolojisi çalışılmaması bu konunun seçilmesindeki nedenlerdendir. Bir başka sebep ise, bölgede yapılan araştırmalar sonucunda Mor Yakup Kilisesi’nin plan şemasına sahip birçok kilisenin tespit edilmiş olmasıdır. Bu açıdan bölgedeki diğer kiliseleri anlamak adına Elbeğendi Köyü Mor Yakup Kilisesi özel bir yapı örneğidir. Çalışma kapsamında, Turabdin yerleşkesi ve topografyası üzerinden kutsal mekânların analizi, kutsallığın dini mimariye yansıması ve topografyanın kırsal dini mimariye yansıma şekli gibi faktörler de incelenmiştir. Kırsal mimari-din- kutsallık- Turabdin- sosyal pratikler- topluluklar- coğrafya- sanat tarihiarkeoloji kavramlarının bölgede etkileşimi üzerinde durulmuştur. Yapının mimari özellikleri belgelenmiş ve bölgedeki diğer kiliselerle karşılaştırmalar yapılmıştır. Kilisenin mekânları dönemsel analizler ile değerlendirilerek, Turabdin’de dini mekânın oluşumu tartışılmıştır. İklimsel koşullar, malzeme bozulmaları ve kullanıcı müdahaleleri ile hasarlı ve işlevsiz olan Mor Yakup Kilisesi’nin mimari analizi ve ayrıntılı rölövesi hazırlanmıştır. Turabdin bölgesinin dinsel geçmişi ve dinsel mimarisi göz önünde xix bulundurularak dönemsel Restitüsyon projesi hazırlanmıştır. Bu dönemsel analizler ile bölgedeki pek çok kilisenin de analizi yapılabilmektedir. Yapının köy ile olan bağı üzerinde durularak koruma sorunları belirlenmiş, çözümler getirilerek belgeleme yapılmıştır. Alınan tüm restorasyon kararları kırsal dini mimariyi anlamak adına önemli bir kültür varlığı olan Mor Yakup Kilisesi’nin daha uzun yıllar yaşatılmasını sağlamaya yöneliktir. Restorasyonda yapılacak hataların sonradan yapıya daha çok zarar vermemesi için, önerilen bütün müdahalelerin restorasyon konusunda uzman mimar, mühendisler ve ustalar tarafından uygulanması gerekmektedir. Bu kapsamda bölgedeki yanlış restorasyon uygulamaların önüne geçmek için ve yapıları daha uzun yıllar ayakta kalabilmesini sağlamak için Mor Yakup Kilisesi özelinde yapılan bu rölöve, restitüsyon projesi ve restorasyon projesi gibi çalışmaların tüm Turabdin Kiliselerine uygulanması ve belgelenmesi gerekmektedir. Bu yapıların cemaate kazandırılması dışında dini turizme hizmet eden “ziyaret kilise” olarak işlevlendirilmeleri, kırsal turizm içinde yer alarak turizmin kırsalda da canlanması, bu yapıların korunarak yaşatılması ve gelecek nesillere aktarılması amaçlanmalıdır.

Açıklama

Anahtar Kelimeler

Turabdin, Mardin, Midyat, kırsal mimari, Mor Yakup kilisesi, koruma.

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye