LI GOR RÊBAZA V. PROPP NIRXANDINA PÊNÇ ÇÎROKÊN XURSA ŞIRNEXÊ
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2018
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Mardin Artuklu Üniveristesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
CC0 1.0 Universal
CC0 1.0 Universal
Özet
Çîrok ji bo tiştên ku ji aliyê gel ve hatiye li hev anîn û bi awayê devkî gihaye heta îro
re hatiye gotin. Mijarên çîrokan piranî derasayîne û bûyer di serê lehengên derasayî de derbas
dibin. Wekî gelek kedên xelqiyatê afirînerê çîrokan jî nediyar in. Ew keda gel tevîne.
Çîrok beşeke gelek girîng ya çanda devkî ye û bi gelek hîmên çandî re dewlemendiya
ziman jî di xwe de dihewîne û derdixe holê. Di çîrokan de bi rêya nîşanên cûr be cûr jiyana
gelan, baweriyê wan û gelek nirxên maddî manewî derbas dibin.
Xebatên li ser çîrokan ne ji mêj ve destpêkirine û piranî li ser naverokên çîrokan hatine
kirin. Lê îro di hemû beşên zanistê de ji xeynî naverokê taybetiyên binyadê jî tên nirxandin.
Çawa ku zanistê xelqiyatê V.Propp’ê Rûsî di sala 1928’an de di xebata xwe ya “Tehlîl
kirina Binyada Çîrokan” de çîrokên derasayî nirxandine.
Emê jî di xebata xwe de çend çîrokên herêma Şirnexê li gorî rêbaza wî binirxînin
Genellikle halk tarafından yaratılan, ağızdan ağıza yayılarak geçmişten günümüze sürüp gelen ve çoğunlukla olağanüstü olayları, olağanüstü kahramanlar yoluyla anlatan anonim halk hikayelerine masal denir. Masallar sözlü kültürün önemli bir koludur ve kültürel öğelerin yanında dil zenginliklerini de içerir. Masallarda çeşitli sembollerle toplumların yaşam biçimleri, inançları, maddi ve manevi değerleri yer alır. Masal üzerine çalışmalar geç tarihlerde başlamış ve genellikle içerik üzerine yapılmıştır. Ancak bugün bütün bilim dallarında içeriğin yanında şekil ve yapı özellikleri de incelenmektedir. Nitekim Rus halk bilimcisi Vladimir Propp 1928 yılında “Masalın Biçim Bilimi” eserinde olağanüstü masalları incelemiştir. Biz de bu çalışmamızda onun yöntemini kullanarak “Şırnak Yöresinin” bir kaç masalı üzerinde çalışacağız.
Genellikle halk tarafından yaratılan, ağızdan ağıza yayılarak geçmişten günümüze sürüp gelen ve çoğunlukla olağanüstü olayları, olağanüstü kahramanlar yoluyla anlatan anonim halk hikayelerine masal denir. Masallar sözlü kültürün önemli bir koludur ve kültürel öğelerin yanında dil zenginliklerini de içerir. Masallarda çeşitli sembollerle toplumların yaşam biçimleri, inançları, maddi ve manevi değerleri yer alır. Masal üzerine çalışmalar geç tarihlerde başlamış ve genellikle içerik üzerine yapılmıştır. Ancak bugün bütün bilim dallarında içeriğin yanında şekil ve yapı özellikleri de incelenmektedir. Nitekim Rus halk bilimcisi Vladimir Propp 1928 yılında “Masalın Biçim Bilimi” eserinde olağanüstü masalları incelemiştir. Biz de bu çalışmamızda onun yöntemini kullanarak “Şırnak Yöresinin” bir kaç masalı üzerinde çalışacağız.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Çîrok, Çîrokên Derasayî, V. Propp,Tehlîlkirina Binyada Çîrokan, Çîrokên Şirnexê., Masal, Olağanüstü Masallar,V. Propp,Masalın Biçimbilimi, Şırnak Yöresinin Masalları.
