Bir İlk Roman Olarak Kilama Pepûgî Üzerine Bir Analiz
Yükleniyor...
Tarih
2020
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Mardin Artuklu Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Na xebate de ma hewl da ke romanê yewin yê kirmanckî (zazakî) Kilama Pepûgî
(2000) ser o analîzêk bikê. Na xebate destpêk û hîrê beşan ser o awan bîya. Destpêk
de ma tarîxê vejîyayîşê romanî ser o vindertî û edebîyatê rojhelatî de bîlhesa
edebîyatê kurdkî de romanî senîn dest pêkerdo, ser o vindertî. Rolê modernîzm û
neteweperwerî romanî ser o esto. Coka beşê yewinî de ma tesîrê modernîzmî,
neteweperwerî û folklorî yo ke romanî ser o esto ra ewnîyayî. Bîlhesa ma waşt
bimojnê ra ke nê mefhuman nê romanê verênî ser o senîn tesîr kerdo. Seba ke Kilama
Pepûgî, romanêko tarîxî yo ma beşê dîyinî de zî mefhûmê romanê tarîxî ser o
vindertî û ma hewl da ke nê romanî zî sey yew romanê tarîxî analiz bikê. Beşê peyênî
de zî ma no roman hetê unsuranê romanî ra analiz kerd. Çike zafê romanê verênî
hetê unsuranê teknîkan ra wayîrê probleman ê û kalîteyêkê edebî ra dûrî yê. Ma waşt
bimojnê ra ke Kilama Pepûgî de nê unsurê teknîkî senîn ameyê karardiş. Seba ke
Kilama Pepûgî hem romanê yew dewrî yo hem zî romano yewin o ma analîz û
rexneyê xo goreyê şert û mercê ê dewrî û tarîxê çapbîyayîşê romanî kerdî. Yanî
perspektîfê ma ser o tesîrê têkilîya nuştox-eser-dewr bi. Seba ke ma waşt fikrêk bidî
wendoxan ma peynîye de yew bîblîyografîya romananê kirmanckî îlawe kerdî. Yanî
mabênê vîst serran de romanî ke bi kirmanckî nusîyayê û açarnîyayî, ma listeya inan
îlaweyê na xebate kerdî.
Açıklama
Bu çalışmada ilk kırmanca/zazaca roman olan Kilama Pepûgîyi (2000) analiz
etmeye çalıştık. Bu çalışma giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında
romanın ortaya çıkış tarihi üzerinde durduk ve doğu (şark) edebiyatında özellikle
Kürt Edebiyatında romanın nasıl başladığını göstermeye çalıştık. Modernizm ve
milliyetçiliğin roman üzerinde etkisi vardır. Bu yüzden ilk kısımda modernizm,
ulusçuluk ve folklorun roman üzerindeki etkisini inceledik. Özellikle bu unsurların
ilk kırmanca roman üzerinde nasıl bir etki bıraktığını göstermeye çalıştık. Kilama
Pepûgî, tarihi bir roman olduğundan ikinci kısımda tarihi roman kavramı üzerinde
durduk ve bu romanı da tarihi bir roman olarak analiz etmeye çalıştık. Son kısımda
da bu romanı romanın unsurları bakımından analiz etmeye çalıştık. Çünkü ilk
romanların çoğu romanın teknik öğeleri bakımından promlemlidirler ve edebi bir
kaliteden uzaktırlar. Bu yüzden Kilama Pepûgî romanında bu teknik unsurların nasıl
işlendiğini göstermek istedik. Kilama Pepûgî hem bir dönemin romanı olduğundan
hem de ilk roman olduğundan analiz ve eleştirilerimizi o dönemin koşullarını ve
romanın yayınlandığı dönemin koşullarını göz önünde bulundurarak yaptık. Yani
bakış açımızı yazar-eser-dönem ilişkisi etkilemiştir. Kırmancca romancılığı
hakkında okura bir fikir verebilmesi için çalışmanın sonuna kırmanca yazılan
romanlar bibliyografisi ekledik. Yani yirmi yıl içerisinde kırmanca yazılan ve
kırmanccaya çevrilen romanların listesini bu çalışmaya ilave ettik
Anahtar Kelimeler
Romanê verênî, Romano verên yê kirmanckî, Romano tarîxî, Kilama Pepûgî, Deniz Gunduz.
Kaynak
The Journal of Mesopotamian Studies
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
5 Özel
Künye
YILDIZ, P. (2020). Sey Yew Romanê Verênî Kilama Pepûgî Ser O Analîzêk. The Journal of Mesopotamian Studies, 5(Özel), 74-97. https://doi.org/10.35859/jms.2020.799692
