Anadolu’da Selçuklu ve Osmanlı Kent Yapısında Çarşının Konumu ve Mekânsal Kurgusu Üzerine Bir İrdeleme
Yükleniyor...
Tarih
2021
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Kent Akademisi (Online)
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Birçok kent merkezinde çarşı unsuru, kentin en önemli parçalarından biri olmaktadır ve kent ekonomisinin nabzının attığı kamusal bir mekân olarak bilinmektedir. Çarşı, sadece ticari faaliyetlerin yapıldığı bir alan olmayıp aynı zamanda üretim yapılan ve birçok farklı işlevdeki sosyal tesisi de içinde barındıran bir sistemdir. Bu sistem, genellikle şehir hayatının merkezini oluşturmaktadır. Dolayısı ile kent araştırmalarında çarşı unsuru önemli bir değer taşımaktadır. Bu çalışma, Anadolu kentlerindeki çarşı unsurunun, tarihsel sürecini inceleyerek kent dokusunda çarşının ortaya çıkışı ve geçtiği evreleri ele almaktadır. Anadolu topraklarında çarşı değişim ve gelişimini belirgin özellikleri ile yansıtmak amacıyla; Selçuklu ve Osmanlı dönemleri olmak üzere Anadolu’da önemli eserler inşa eden iki dönem karşılaştırılmıştır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada, öncelikle Selçuklu kent sisteminde ticari merkezin oluşumuna ve çarşının bu merkezdeki önemine değinilmiştir. Selçuklu döneminin ardından, kentlerde ticari sistemin ve çarşı kültürünün Osmanlı devleti ile beraber uğradığı değişimler değerlendirilmiştir. Çarşı ve içinde bulundurduğu birimleri ve işlevlerini açıklamak adına üç örnek çarşı kısaca irdelenmiştir. İlk örnek, kuruluşunun temelleri Selçuklu dönemine dayanan, Konya kentinin merkezinde bulunan ve farklı dönemler içerisinde değişimlere uğramasına rağmen halen varlığını sürdüren Konya Kapalı çarşı ve bedestenidir. İkinci örnek, Bursa kentinde bulunan kapalı çarşıdır. Son örnek ise Osmanlı kent-merkez gelişimi bağlamında dünyanın en büyük çarşılarından biri olan İstanbul Kapalıçarşı’sıdır. Çalışmanın sonucunda, çarşı unsurunun Selçuklu kent morfolojisindeki yeri ve özellikleri ile birlikte Osmanlı döneminde geçirdiği sosyo-ekonomik evreler ortaya çıkarılmıştır. Dönem içerisinde değişimlerin karşılaştırıldığı çalışmada, geçiş süreçlerinde ticari merkez ve çarşı özelliklerinin nasıl etkilendiği tartışılmıştır.
Bazaar is known as an economic pulse of a city. This study describes the emergence and stages of the bazaar in Anatolian cities by evaluating the commercial constructions of the Seljuk and Ottoman periods and their historical evolution. In order to explain bazaar and its units and functions, three bazaars are analyzed in this study. The first one is the Konya Grand Bazaar. Despite of the changes that this bazaar has undergone in diverse periods, its first foundation dates back to the Seljuk period. The Second example is in Bursa and the third one is the Istanbul Grand Bazaar in the context of Ottoman city-center development. While this study analyses the features of the bazaar in the Seljuk city morphology through literature review, it also deals with the socio-economic stages of the Ottoman Empire in various periods. Consequently, a comparison method explains how these changes has affected the characteristics of the commercial center and the bazaar in The Seljuk and Ottoman cities based on the analyzed case studies.
Bazaar is known as an economic pulse of a city. This study describes the emergence and stages of the bazaar in Anatolian cities by evaluating the commercial constructions of the Seljuk and Ottoman periods and their historical evolution. In order to explain bazaar and its units and functions, three bazaars are analyzed in this study. The first one is the Konya Grand Bazaar. Despite of the changes that this bazaar has undergone in diverse periods, its first foundation dates back to the Seljuk period. The Second example is in Bursa and the third one is the Istanbul Grand Bazaar in the context of Ottoman city-center development. While this study analyses the features of the bazaar in the Seljuk city morphology through literature review, it also deals with the socio-economic stages of the Ottoman Empire in various periods. Consequently, a comparison method explains how these changes has affected the characteristics of the commercial center and the bazaar in The Seljuk and Ottoman cities based on the analyzed case studies.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Çarşı, Selçuklu dönemi, Osmanlı dönemi, tarihi ticari yapılar, İstanbul Kapalıçarşı., Bazaar, Seljuk period, Ottoman period, historical commercial constructions, Istanbul Grand Bazaar.
Kaynak
Kent Akademisi (Online)
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
14
Sayı
2
Künye
ERAY S. S,KUTLU İ (2021). Anadolu’da Selçuklu ve Osmanlı Kent Yapısında Çarşının Konumu ve Mekânsal Kurgusu Üzerine Bir İrdeleme. Kent Akademisi (Online), 14(2), 506 - 517. Doi: 10.35674/kent.847196
