Diyarbakır Çermik Kaplıcası: Mimari ve Tarihi Dönem Analizi

Yeşilbaş, Evindar

Diyarbakır Çermik Kaplıcası: Mimari ve Tarihi Dönem Analizi

dc.contributor.author	Yeşilbaş, Evindar
dc.date.accessioned	2020-07-29T06:35:10Z
dc.date.available	2020-07-29T06:35:10Z
dc.date.issued	2019	en_US
dc.department	MAÜ, Fakülteler, Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü	en_US
dc.description.abstract	Çermik Kaplıcası, Diyarbakır’ın Çermik İlçesinde, Hamambaşı Mevkiinde, Diyarbakır, Şanlıurfa ve Elazığ illerine ulaşımı sağlayan karayollarının kesişim noktasında yer almaktadır. 277 ada, 3 parsel numarası ile kayıtlı kaplıca kuzey-güney doğrultuda uzanır vaziyette kareye yakın bir alan üzerine oturmaktadır. Efsaneye göre kaplıcanın İslam fethinden önce yapıldığı sanılmaktadır. Çermik sıcak su kaynağının ise, çok daha eskiden beri var olduğu ve bir ara kuruduğu, Yukarı Dicle ve Fırat Bölgesinin en iyi yerli kaynağı olduğu Süryani Rahip Mar-Yeşuva’nın “Vakayinamesi”’nden öğrenilmektedir. Çermik Hamamının son dönem müdahaleleri ile büyük oranda değiştiğini söylemek mümkündür. Yapının hem dış hem de iç kısımlarına yapılan eklentiler hamamın mimari karakterini değiştirmiştir. Ancak mevcut yapının varlığına yönelik bilgiyi Osmanlı Döneminde en erken Evliya Çelebi’nin, ünlü “ Seyehatname “sinde Çermik hakkında; ılıcaların bulunduğu, yeşillik, medeni ve güzel bir şehir olduğundan söz etmesi ile öğrenmekteyiz. Yapının bugünkü haliyle plan tipine bakıldığında çifte hamam plan tipinde olduğu görülmektedir. Yapının kesin inşa tarihini ortaya koyan herhangi bir belge bulunmamakla birlikte ilk inşa döneminde tek hamam yapısı ile Osmanlı Dönemi eseri olduğunu düşünmekteyiz. Çermik Hamamı’nın ilk nüvesi olduğunu düşündüğümüz erkekler bölümü, “Yıldızvari Sıcaklıklı Tip” olarak tanımlanan ve Anadolu’da farklı dönemlere ait birçok örneğinin bulunduğu plan tipine sahiptir. Daha sonra ihtiyacı karşılaması için eklendiğini düşündüğümüz kadınlar bölümü ise kare sıcaklıklı bölümü ile münferit bir plana sahiptir. Halk arasında Çermik Kaplıcaları, Çermik Hamamı, Melike Belkıs Kaplıcaları isimleri ile anılan yapı, şifalı sularından kaynaklı yerli halkın faydalandığı sosyal içerikli bir komplekstir. 22.04.2016 tarih ve 3916 sayılı karar ile Diyarbakır Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından tescil edilen yapı, şimdiye kadar detaylı bir araştırmaya konu olmamıştır. Bu çalışmada Çermik Kaplıcası’nın mimari özellikleri detaylı bir biçimde anlatıldıktan sonra mevcut mimari özellikleri ile karşılaştırma örnekleri dikkate alınarak tarihi dönem analizi yapılacaktır.	en_US
dc.identifier.endpage	326	en_US
dc.identifier.issue	ÖZEL EK SAYI	en_US
dc.identifier.startpage	311	en_US
dc.identifier.uri	https://hdl.handle.net/20.500.12514/2187
dc.identifier.volume	13	en_US
dc.language.iso	tr	en_US
dc.publisher	AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ	en_US
dc.relation.ispartof	AKDENİZ SANAT DERGİSİ	en_US
dc.relation.publicationcategory	Makale - Ulusal - Editör Denetimli Dergi	en_US
dc.rights	info:eu-repo/semantics/openAccess	en_US
dc.subject	Osmanlı, Mimari, Diyarbakır, Çermik, Kaplıca, Dönem Analizi	en_US
dc.title	Diyarbakır Çermik Kaplıcası: Mimari ve Tarihi Dönem Analizi	en_US
dc.type	Article	en_US