Ebüzziyâ Tevfîk'in Ne Edât-ı Nefyi Hakkında Tetebbuât Adlı Eseri Üzerine
Yükleniyor...
Tarih
2018
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Turkish Studies
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Ebüzziyâ Tevfîk, Tanzimat döneminin önde gelen fikir ve sanat adamlarındandır. Tanzimat dönemi, yani 19. yüzyılın ikinci yarısı, dil tartışmalarının yoğunlaştığı ve çeşitli dil meselelerinin masaya yatırılarak eleştirildiği bir dönemdir. Bu dönemde aydınlar arasında ikilem yaratan ve tartışılan temel bazı konular imlâ, alfabe, Türk dilinin sözlüğü ve Türk dilinin grameri etrafında şekillenmektedir. Ebüzziyâ Tevfîk de dönemindeki dil tartışmalarına uzak kalmayarak 1909 tarihinde Ne Edât-ı Nefyi Hakkında Tetebbuât adlı eserini yayımlamıştır. Bir risale şeklinde olan eserde Ebüzziyâ Tevfîk, ‘ne… ne…’ bağlacının Tanzimat dönemindeki ikili durumunu ortaya koymuş ve konuyu dönemine göre etraflıca bir incelemeye tabi tutmuştur. Henüz yeni yeni semerelerini vermeye başlamış olan kavait ve belâgat kitapları yanında bir gramer konusunu başlı başına ele alması, detaylıca işlemesi ve dönemin dil tartışmalarının mahiyetini yansıtması dolayısıyla eser oldukça önemlidir. Bunun yanında, ‘ne… ne…’ bağlacının kullanımına dair 15. ve 19. yüzyıllar arasından sunulan zengin örnekler vesilesiyle Türk diline ve Türk edebiyatına da kaynak niteliği taşımaktadır. Bu makalede, Ebüzziyâ Tevfîk’in ‘ne… ne…’ bağlacının olumsuz yüklem ve fiilimsilerle kullanımını mümkün gösteren Tanzimat döneminin bazı kavait ve belâgat kitaplarına ve bu kitapların yazarlarına yönelttiği eleştiriler ele alınacak ve bunlar hakkındaki düşünce ve tutumları açıklanmaya çalışılacaktır. Yeri geldikçe Ebüzziyâ Tevfîk’in eleştirilerinin haklı olup olmadığı irdelenecek, ele aldığı konuları kendi doğrularına göre değerlendirdiği ve dolayısıyla subjektif bir şekilde hareket ettiği gösterilmeye çalışılacaktır. Bunlar yapılırken iddialarındaki kati ve net tavrı, dil mantığı ve eleştiri dehası ortaya konacaktır. Bu arada Ne Edât-ı Nefyi Hakkında Tetebbuât’ın araştırıcılar tarafından neden dikkatli kullanılması gerektiği üzerinde durulacaktır. Son olarak ‘ne… ne…’ bağlacı hakkındaki açıklamalarından dil, dil öğretimi ve atasözleri üzerine yorum ve görüşleri de değerlendirilecektir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Ebüzziyâ Tevfîk, Ne Edât-ı Nefyi Hakkında Tetebbuât, Tanzimat Dönemi, Dil Tartışmaları, Ne... ne... Bağlacı
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
MUTLU G (2018). EBÜZZİYÂ TEVFÎK’İN NE EDÂT-I NEFYİ HAKKINDA TETEBBUÂT ADLI ESERİ ÜZERİNE. Turkish Studies (Elektronik), 13(28), 665 - 698. Doi: 10.7827/TurkishStudies.14300
